این جمله تکراری اما بسیار ظریف و مهم را بارها شنیده‌ایم که: کار را باید به کاردان سپرد اما متأسفانه بسیاری از ما به آن توجه نمی‌کنیم. یکی از آفت‌های مهم مدیریتی، کوتوله پروری است که منجر به کوتولگی سازمان و ناکارآمدی آن می‌شود.

کوتوله پروری چیست؟

چنانچه اغلب مدیران بدون در نظر گرفتن توان علمی و تخصصی‌شان در پست‌های مدیریتی گمارده شوند آن‌ها نیز به‌تبع این انتصاب(ناشایست) همین رویه را پیش می‌گیرند زیرا مدیران ارشد مایل نیستند از کسانی که متخصص‌ترند در سمت‌های مدیریتی استفاده کنند تا مبادا موی دماغشان شوند و آن‌ها را به چالش بکشند. به‌عبارتی‌دیگر،کوتوله پروری عملی است ضد شایسته‌سالاری.

کوتوله پروري به انتصاب و ارتقاء افراد در پست هاى سازمانى اطلاق مى شود که از لحاظ توانمندى از مدیر منصوب کننده و حتى سایر کارکنان سازمان داراى پتانسیل کمترى هستند. در واقع هدف اصلى از کوتوله پرورى مقابله با رشد افراد داراى پتانسیل بالقوه است. این امر به دلیل کوته نظرى و ترس از تبدیل شدن ایشان به رقیب و اشغال پست فعلى در آینده است.

کوتوله پرورى توسط مدیرانی توسعه می‌یابد که قد و قواره ایشان کوتاه‌تر از مسندی است که بدان تکیه زده‌اند! مدیر غیر توانمند براى نشستن بر پست اجرایى، در پست‌های مدیریتی پایین‌تر از خود به جاي جانشین‌پروری و بهره گیری از افراد توانمند، به انتصاب مدیرانی کوتوله‌تر اقدام مى‌کنند و افراد داراى توانایى بالقوه تصدى پست‌هاى مدیریتى در سیستم را سرکوب مى‌کند. ایشان با فشار از بالا براي کاستن قد افراد توانمند و یا حداقل خم کردن سرشان تلاش مى‌کند قد خویش را بلندتر جلوه دهند!

کوتوله‌هاى زیر دست که به دلیل مقایسه خویش با مدیر کوتوله‌پرور دائما به حمد و ثناي وی می‌پردازند، به سرعت در این سیستم ارتقاء مى یابند و جاى خود را به سایر کوتوله‌ها مى دهند. سیستم کوتوله پرور به صورت سلسه مراتبی از بالا به پایین منجر به انتصاب مدیران کوتوله‌تر و کوتوله‌تر می‌گردد.

آثار کوتوله پروری در سازمان

• عدم تفکر و برنامه ریزي استراتژیک (بلند مدت)؛
• خود بزرگ بینى مدیریتى؛
• توسعه فرهنگ سازمانی سست عنصري؛
• کاهش اعتماد به ساختار مدیریت.

راه حل‌های برای از بین بردن کوتوله پروری در سازمان

• بهره گیرى افراد همسطح یا توانمند‌تر از خویشتن که “مورد اعتماد” مدیر باشند؛
•  بهره گیري از مشاوران بیرونی فاقد پست اجرایی براي ارزیابی عملکرد؛
• برگزاری دوره هاي آموزشی مدیریتی براي مدیران مادون؛
• آشنایی با اصول ابتدایی علم مدیریت و به طور خاص “مدیریت عملکرد.

در نهایت باید بدانیم که  اشتباه استراتژیک کوتوله پرورها در این است که “استفاده از کوتوله ها منجر به بلندتر جلوه کردن قد ایشان و عدم تهدید درون سازمانى مى شود” در حالى که در حقیقت کوتوله پرورى موجب کوتوله انگاشته شدن مدیر و سازمان خواهد شد. همچنین نخبه پرورى و جانشین پرورى علاوه بر ارتقاء عملکرد، منجر به ارتقاء ذهنیت درونى و بیرونى از برند مدیر و سازمان می‌شود.